Hot Swap، Hot Plug و Hot Add در مجازیسازی و سختافزار سرورها چیست؟

در دنیای فناوری اطلاعات و مدیریت سرورها، اصطلاحات Hot Swap، Hot Plug و Hot Add در مجازیسازی به ویژگیهایی اشاره دارند که امکان اضافه یا تعویض قطعات سختافزاری و مجازی را بدون نیاز به خاموش کردن سیستم فراهم میکنند. با پیشرفت فناوری و نیاز به سیستمهایی که بدون وقفه عمل کنند، مفاهیم مربوط به اضافه کردن سختافزار بدون خاموش کردن سرور اهمیت ویژهای پیدا کردهاند.
آنچه قراره یاد بگیریم اینجاست!
Hot Swap، Hot Plug و Hot Add در مجازیسازی و شبکه
شرکتها و مراکز داده به دنبال راهکارهایی هستند تا در زمان بروز خطا یا نیاز به ارتقاء منابع، سرویسهای خود دچار قطعی نشوند. به همین دلیل، فناوریهای Hot Swap، Hot Plug و Hot Add معرفی شدند تا مدیران سیستم بتوانند بدون اختلال در سرویسدهی، قطعات سختافزاری را اضافه، تعویض یا ارتقا دهند.
در این مقاله به بررسی جامع این مفاهیم پرداختهایم. از تعریف اولیه هر یک گرفته تا مثالهای عملی و بررسی تفاوتهای میان آنها، تمام جنبههای مهم این فناوریها را مرور خواهیم کرد. در کنار این مطالب، نکات کاربردی جهت انتخاب صحیح فناوری و راهنمایی برای مدیران سیستم نیز ارائه شده است.
Hot Swap چیست؟
Hot Swap به فناوری گفته میشود که به شما اجازه میدهد قطعات سختافزاری را بدون خاموش کردن سیستم تعویض یا جایگزین کنید. این قابلیت برای سرورها و تجهیزات حیاتی که زمان خرابی (downtime) بسیار مهم است، طراحی شده است. از جمله کاربردهای Hot Swap میتوان به تعویض هارد دیسک در تکنولوژی RAID، تعویض منبع تغذیه در سرورهای Redundant و حتی تعویض فنهای خنککننده اشاره کرد.
مثالهایی از Hot Swap در شبکه
یکی از مثالهای بارز استفاده از فناوری Hot Swap در سرورها، سیستمهای HP ProLiant هستند. این سرورها معمولاً دارای منبع تغذیه افزونه (Redundant Power Supply) هستند که در صورت خرابی یکی از منابع تغذیه، بدون خاموش کردن سیستم، منبع معیوب را تعویض کرده و سرور به کار خود ادامه میدهد.
در تکنولوژی RAID، هنگامی که یکی از هارد دیسکها دچار خرابی میشود، سیستم RAID به گونهای طراحی شده است که با امکان Hot Swap، هارد معیوب را بدون خاموش کردن کل سیستم میتوان تعویض کرد. این امر نه تنها از دست رفتن دادهها جلوگیری میکند بلکه به افزایش دسترسپذیری سیستم نیز کمک میکند.
- هارد دیسک RAID شده در سرورها: در سرورهایی که از RAID (Redundant Array of Independent Disks) استفاده میکنند، اگر یک دیسک خراب شود، میتوان آن را بدون خاموش کردن سرور جایگزین کرد. این ویژگی باعث میشود که دادهها در دسترس بمانند و سرور به کار خود ادامه دهد
- منبع تغذیه در سروها: سرورهای حرفهای مانند HP ProLiant معمولاً دارای منبع تغذیه افزونه (Redundant Power Supply) هستند. اگر یکی از منبعهای تغذیه خراب شود، میتوان آن را بدون خاموش کردن سرور تعویض کرد.
- فنهای خنککننده در سرورها و تجهیزات شبکه: برخی از فنهای سرورها و سوئیچهای شبکه نیز Hot Swap هستند و در صورت خرابی میتوان آنها را در حین کار سیستم جایگزین کرد.
چگونه بفهمیم که یک قطعه Hot Swap است؟
- در راهنمای سرور یا تجهیزات سختافزاری (Datasheet) مشخص میشود که یک قطعه Hot Swap است یا خیر.
- برخی از قطعات مانند هاردهای SAS و NVMe در سرورهای پیشرفته معمولاً Hot Swap هستند.
- معمولاً قطعاتی که دارای چراغ LED وضعیت هستند، نشاندهنده پشتیبانی از Hot Swap میباشند.
Hot Plug چیست؟
Hot Plug به قابلیت اتصال یک قطعه سختافزاری به سیستم در حین کار اشاره دارد. برخلاف Hot Swap که به تعویض یا جایگزینی قطعه موجود بدون خاموش کردن سیستم مربوط میشود، Hot Plug بیشتر بر روی اضافه کردن دستگاههای جدید به سیستم متمرکز است. البته در برخی موارد، امکان حذف هم وجود دارد، اما این حذف معمولا نیازمند مراحل و مراقبتهای خاصی است.
مثالهایی از Hot Plug:
- USB در کامپیوترها: شما میتوانید فلش مموری یا هارد اکسترنال را بدون خاموش کردن سیستم به پورت USB متصل کنید. اما اگر در حال استفاده از یک هارد USB باشید و ناگهان آن را بکشید، ممکن است به دادهها آسیب برسد.
- کارت شبکه (NIC) در سرورهای ESXi: برخی از کارتهای شبکه در سرورهای مجازیسازی (مانند VMware ESXi یا Hyper-V) قابلیت Hot Plug دارند و میتوان یک کارت شبکه جدید را در حین کار به سرور اضافه کرد.
- کارتهای PCIe در برخی سرورها: بعضی از سرورها از کارتهای PCIe Hot Plug پشتیبانی میکنند، یعنی میتوان یک کارت گرافیک یا کارت شبکه جدید را اضافه کرد، اما خارج کردن آن نیاز به مراحل خاصی دارد.
مثالهای Hot Plug در سرورهای ESXi
در محیطهای مجازی مانند VMware ESXi، قابلیت Hot Plug برای اضافه کردن دستگاههای جانبی مانند کارتهای شبکه یا دیسکهای مجازی استفاده میشود. این امکان به مدیران سیستم اجازه میدهد که بدون توقف سرویسدهی، تجهیزات اضافی به سیستم اضافه کنند.
بعنوان مثال در یک دیتاسنتری که از سرورهای ESXi استفاده میشود، اگر نیاز به افزودن یک کارت شبکه اضافی برای افزایش پهنای باند یا اضافه کردن یک دیسک مجازی جهت افزایش ظرفیت ذخیرهسازی پیش آید، مدیر سیستم میتواند با استفاده از قابلیت Hot Plug، دستگاه مورد نظر را به صورت Hot Plug به سیستم اضافه کند.
مزایای Hot plug
تأثیر کمتر بر عملکرد سیستم: با استفاده از Hot Plug، امکان افزودن تجهیزات بدون نیاز به خاموش کردن سیستم وجود دارد. افزایش انعطافپذیری: این فناوری به مدیران اجازه میدهد تا به سرعت و بر اساس نیازهای لحظهای، تغییرات لازم در سختافزار سیستم اعمال شود.
Hot Add چیست؟
Hot Add بیشتر در حوزه مجازیسازی کاربرد دارد و به توانایی افزودن منابع مانند RAM یا CPU به یک ماشین مجازی بدون نیاز به خاموش کردن آن گفته میشود. این قابلیت به مدیران سیستم اجازه میدهد که در مواقعی که ماشین مجازی به منابع بیشتری نیاز دارد، به سرعت و بدون اختلال در سرویسدهی، منابع را اضافه کنند.
مثالهایی از Hot Add:
در پلتفرمهای مجازیسازی مانند VMware، با فعال بودن قابلیت Hot Add، میتوان مقدار RAM یا تعداد vCPUهای یک ماشین مجازی را افزایش داد. برای مثال، اگر یک ماشین مجازی به دلیل افزایش بار کاری نیاز به ۸ گیگابایت رم داشته باشد، با فعال بودن Hot Add میتوانید بدون خاموش کردن آن، به آن رم اضافی اختصاص دهید.
- اضافه کردن RAM به ماشین مجازی (VMware vSphere و Hyper-V) : در برخی از پلتفرمهای مجازیسازی مانند VMware ESXi، اگر ویژگی Hot Add Memory فعال باشد، میتوان رم بیشتری به ماشین مجازی اضافه کرد بدون خاموش کردن آن.
- افزودن vCPU به یک ماشین مجازی: در برخی از سیستمهای مجازیسازی، میتوان تعداد هستههای CPU را افزایش داد بدون نیاز به ریاستارت کردن ماشین مجازی.
📌 اما این قابلیت برای سرورهای فیزیکی قابل انجام نیست! یعنی شما نمیتوانید در حین کار یک سرور HP، یک رم جدید فیزیکی اضافه کنید.
مزایای Hot Add
صرفهجویی در زمان: به دلیل عدم نیاز به ریستارت ماشین مجازی، زمان وقفه به حداقل میرسد.
بهینهسازی منابع: مدیران میتوانند به صورت دینامیک منابع را بر اساس نیاز واقعی تخصیص دهند، که این امر به بهبود عملکرد و بهرهوری سیستم کمک میکند.
تفاوت Hot Swap و Hot Plug
یکی از پرسشهای رایج در میان مدیران سیستم و علاقهمندان به فناوری این است که تفاوت Hot Swap و Hot Plug چیست؟ در ادامه به بررسی دقیق تفاوتهای این دو مفهوم میپردازیم:

نکته مهم: اگرچه هر دو فناوری امکان تغییر سختافزار بدون خاموشی سیستم را فراهم میکنند، اما Hot Swap بیشتر بر روی قابلیت تعویض و جایگزینی قطعه متمرکز است در حالی که Hot Plug امکان اتصال و افزودن دستگاههای جدید را فراهم میکند. به عبارت دیگر، تفاوت Hot Swap و Hot Plug در این است که در Hot Swap شما قطعه موجود را تعویض میکنید و در Hot Plug شما قطعه جدید را به سیستم اضافه میکنید.
🛠 آیا میتوان به یک سرور HP که در حال کار است RAM اضافه کرد؟
یکی از پرسشهای رایج در میان مدیران سیستم، این است که آیا میتوان در یک سرور فیزیکی مانند سرورهای HP، اضافه کردن رم به ماشین مجازی یا به عبارت دقیقتر، اضافه کردن رم فیزیکی بدون خاموش کردن سرور صورت گیرد؟
❌ خیر!
در سرورهای فیزیکی مانند سرورهای HP، اصولاً امکان اضافه کردن رم فیزیکی به صورت Hot Swap یا Hot Plug وجود ندارد. این فناوریها معمولاً برای قطعاتی همچون هارد دیسک، منبع تغذیه یا فنهای خنککننده طراحی شدهاند. به عبارت دیگر، اضافه کردن سختافزار بدون خاموش کردن سرور در مورد RAM فیزیکی امکانپذیر نیست.
✅ اما در ماشینهای مجازی (مثل VMware و Hyper-V)، اگر قابلیت Hot Add فعال باشد، میتوان اضافه کردن رم به ماشین مجازی را بدون خاموش کردن انجام داد. این موضوع مزیتی بزرگ برای شرکتهایی است که نمیتوانند زمان قطعی را تحمل کنند.
نتیجهگیری
✔ Hot Swap به شما اجازه میدهد تا قطعاتی مانند هارد دیسکها، منبع تغذیه، و حتی فنهای خنککننده را بدون خاموش کردن سیستم تعویض کنید. این فناوری در سیستمهایی مانند Hot Swap در سرور HP بسیار رایج است.
✔ Hot Plug به امکان اتصال دستگاههای جدید مانند USB، کارتهای PCIe یا حتی برخی تجهیزات شبکه در حین کار سیستم اشاره دارد. این قابلیت در محیطهای داغ سرور مانند Hot Plug در سرورهای ESXi کاربرد فراوان دارد.
✔ Hot Add عمدتاً در حوزه مجازیسازی استفاده میشود و به مدیران سیستم اجازه میدهد تا بدون خاموش کردن ماشین مجازی، منابعی مانند RAM و CPU را اضافه کنند. این ویژگی برای اضافه کردن CPU و RAM در VMware یک ابزار حیاتی به شمار میآید.
✔ برای فهمیدن اینکه یک قطعه Hot Swap است یا خیر، باید به مشخصات فنی آن (Datasheet) مراجعه کنید یا ببینید آیا دارای چراغ وضعیت (LED) و مکانیزم قفل فیزیکی است یا نه.
این مفاهیم به مدیران فناوری اطلاعات کمک میکنند تا در مواقع بحرانی و زمانهای افزایش تقاضا، به سرعت منابع لازم را فراهم کرده و از اختلال در سرویسدهی جلوگیری کنند. در عین حال، انتخاب صحیح این فناوریها و اهمچنین در محیطهای مجازی، تکنیکهایی مانند اضافه کردن رم به ماشین مجازی با استفاده از قابلیت Hot Add، به مدیران اجازه میدهد تا بدون وقفه، منابع را متناسب با نیازهای روزافزون کاربران افزایش دهند.ستفاده بهینه از آنها منجر به افزایش دسترسپذیری سیستمها و بهبود عملکرد کلی شبکه و سرورها میشود.
یادگیری حرفهای ESXi در دوره ادمین شبکه برتر
اگر میخواهید مدیریت سرورها، VMware و تکنیکهای پیشرفته سختافزاری را یاد بگیرید، در دوره جامع شبکه ما شرکت کنید! در این دوره، شما یاد خواهید گرفت:
✅ مدیریت سرورها و سختافزارهای HP و Dell
✅ کار با VMware ESXi و مدیریت ماشینهای مجازی
✅ پیکربندی Hot Swap، Hot Plug و Hot Add در محیطهای واقعی
دوره ادمین شبکه برتر | وارد بازار کار شو!
🚀 دوره پشتیبان شبکه (Help Desk) | راهی سریع به دنیای IT
🎯 آیا به دنیای فناوری و شبکه علاقه داری؟
🔧 میخواهی وارد دنیای شغلهای پردرآمد IT بشی؟
💡 این دوره تمام چیزی است که برای شروع نیاز داری!
منبع: آکادمی بامادون
مطالب مرتبط:👇
- مدیریت RAM در VMware ESXi: تفاوت Reservation، Limit و Share در ماشینهای مجازی
- تفاوت Thin Client و Zero Client چیست؟ تین کلاینت در مقابل زیرو کلاینت
- 10 مشکل رایج در شبکههای کامپیوتری و روش حل مشکلات شبکه
- تفاوت ویندوز سرور و ویندوز کلاینت چیست؟ هر آنچه باید بدانید!
- تفاوت سرور و Workstation چیست؟ | تفاوت کلاینت و سرور در چیست؟